Hướng Dẫn Cơ Bản Cho Nhà Đầu Tư Nước Ngoài Vào Việt Nam

Việt Nam mang đến sự ổn định, những ưu đãi hấp dẫn và cơ hội tiếp cận thị trường ASEAN cho các nhà đầu tư nước ngoài tìm kiếm cơ hội kinh doanh xuyên biên giới. Điều này khiến Việt Nam trở thành điểm đến lý tưởng để khởi nghiệp. Tuy nhiên, để vượt qua những thách thức như thủ tục pháp lý phức tạp, khoảng cách về nguồn nhân lực và hạn chế về cơ sở hạ tầng, các nhà đầu tư cần có sự kiên trì và tìm kiếm sự hỗ trợ từ các chuyên gia tại địa phương.

Các lựa chọn đầu tư và cơ cấu pháp lý cho nhà đầu tư nước ngoài

Các doanh nghiệp nước ngoài muốn thiết lập sự hiện diện tại Việt Nam có nhiều lựa chọn đầu tư. Hai hình thức chính là đầu tư trực tiếp, trong đó một pháp nhân nước ngoài thành lập hoạt động kinh doanh mới, hoặc đầu tư gián tiếp thông qua việc mua lại và sáp nhập với các công ty trong nước. Các loại hình đầu tư doanh nghiệp phổ biến ở Việt Nam bao gồm:

• Công ty TNHH: Phù hợp cho các khoản đầu tư quy mô vừa và nhỏ, cung cấp trách nhiệm hữu hạn và tính linh hoạt trong quản lý. Tỷ lệ sở hữu nước ngoài thường bị giới hạn ở mức 49%, tuy nhiên một số lĩnh vực có thể cho phép sở hữu nước ngoài lên đến 100% nếu được chấp thuận.
• Công ty cổ phần: Thích hợp cho các hoạt động lớn hơn, cho phép tỷ lệ sở hữu nước ngoài cao hơn và phát hành cổ phiếu ra công chúng.
• Công ty hợp danh: Đòi hỏi phải có ít nhất một đối tác người Việt Nam nắm quyền sở hữu và kiểm soát đa số.
• Hợp đồng hợp tác kinh doanh (BCC): Cho phép hợp tác theo thỏa thuận hợp đồng mà không cần thành lập một pháp nhân mới.
• Chi nhánh và Văn phòng đại diện: Tập trung vào nghiên cứu thị trường, xúc tiến và hỗ trợ hoạt động của công ty mẹ tại Việt Nam, các chi nhánh và văn phòng đại diện này có phạm vi hoạt động hạn chế.

Việc lựa chọn hình thức đầu tư phù hợp đòi hỏi sự cân nhắc giữa trách nhiệm pháp lý, thuế, quy mô hoạt động, hạn chế ngành nghề và tham vọng mở rộng thị trường tại Việt Nam. Tham vấn ý kiến từ các công ty tư vấn địa phương là cần thiết trong quá trình hoạch định chiến lược gia nhập thị trường.

Thủ tục pháp lý thành lập doanh nghiệp tại Việt Nam

Sau khi lựa chọn hình thức đầu tư, các công ty nước ngoài phải hoàn thành hai thủ tục pháp lý quan trọng để thành lập và vận hành hoạt động.

• Bước đầu tiên là xin Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư (IRC) từ Sở Kế hoạch và Đầu tư cấp tỉnh. Hồ sơ đăng ký IRC yêu cầu biểu mẫu chuẩn, bản tóm tắt đề xuất, tài liệu pháp lý và thư xác minh vốn. Thời gian xử lý có thể dao động từ 15-45 ngày. Sau khi được phê duyệt, IRC cho phép góp vốn và đăng ký cấp phép.
• Thứ hai, là xin Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp (ERC) từ Phòng Đăng ký Kinh doanh cấp tỉnh. Hồ sơ ERC nêu chi tiết thông tin kinh doanh liên quan đến mục tiêu đầu tư, cơ cấu sở hữu, phạm vi hoạt động, vốn đăng ký, nghĩa vụ thuế và chỉ định người đại diện theo pháp luật.

Thời gian phê duyệt ERC phụ thuộc vào ngành nghề hoặc hoạt động có điều kiện. Các ngành có yêu cầu đặc thù có thể được xem xét bổ sung để xác minh năng lực pháp lý, kỹ thuật và tài chính cùng với tiêu chí về nhu cầu kinh tế.

Các cân nhắc về thuế và tài chính đối với doanh nghiệp có vốn nước ngoài

Việc hiểu rõ hệ thống thuế của Việt Nam là rất quan trọng để các doanh nghiệp có vốn nước ngoài tối ưu hóa sức khỏe tài chính của mình. Dưới đây là bảng phân tích các loại thuế chính mà bạn có thể gặp phải:

• Thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN): Thuế suất thông thường là 20%. Tuy nhiên, mức thuế suất ưu đãi (10%, 15% hoặc 17%) có thể áp dụng cho các doanh nghiệp hoạt động trong các ngành hoặc địa điểm cụ thể. Điều quan trọng là phải kiểm tra xem doanh nghiệp của bạn có đủ điều kiện nhận những ưu đãi này hay không.
• Thuế giá trị gia tăng (VAT): Thuế suất VAT thường là 0%, 5% hoặc 10% tùy theo hàng hóa, dịch vụ được cung cấp. Mức 10% là phổ biến nhất.
• Thuế nhà thầu nước ngoài (FCT): Áp dụng đối với các khoản thanh toán cho nhà thầu nước ngoài không có cơ sở thường trú tại Việt Nam. Mức thuế khác nhau tùy thuộc vào tính chất của dịch vụ, thường dao động từ 1% đến 10%.
• Thuế thu nhập cá nhân (TNCN): Đối với cư dân, thuế TNCN được tính theo thang lũy tiến, với mức thuế suất từ ​​5% đến 35%. Nhân viên nước ngoài nên tham khảo ý kiến cố vấn thuế về các chính sách cân bằng thuế tiềm năng hoặc các hiệp định đánh thuế hai lần giữa Việt Nam và nước đó.

Yêu cầu hoạt động và tuân thủ

Sau khi hợp pháp hóa pháp nhân, doanh nghiệp nước ngoài tại Việt Nam phải tuân thủ nhiều thủ tục hoạt động và quy định tuân thủ khác nhau. Các yêu cầu chính bao gồm thành lập văn phòng đăng ký hợp pháp dưới tên người đại diện theo pháp luật (chủ sở hữu hoặc người quản lý nước ngoài), thuê kế toán viên địa phương, khắc dấu công ty và mở tài khoản ngân hàng VNĐ.

Khi thành lập, doanh nghiệp phải công khai các giấy chứng nhận hoạt động và tóm tắt giấy phép bằng tiếng Việt. Thông báo này sẽ được hiển thị ở cả văn phòng thực tế và trên trang web của công ty. Thông báo này tạo điều kiện thuận lợi cho việc giám sát thị trường đồng thời tuyên bố khả năng tuân thủ.

Hơn nữa, Luật Đầu tư năm 2005 và Luật Doanh nghiệp năm 2020 quy định một số yêu cầu tuân thủ liên quan đến tiêu chuẩn môi trường, quy định về dữ liệu, báo cáo minh bạch, thành phần hội đồng quản trị và nghĩa vụ quốc phòng. Doanh nghiệp cần luôn cập nhật các chính sách và chỉ thị mới để đảm bảo hoạt động hợp pháp liên tục.

Ưu điểm, thách thức và ước tính chi phí

Việt Nam sở hữu tiềm năng thị trường đầy hứa hẹn với dân số gần 100 triệu người, cùng với tầng lớp trung lưu đang tăng trưởng nhanh chóng và sức mua ngày càng gia tăng. Nền kinh tế phát triển mạnh mẽ (tăng trưởng 6% vào năm 2024) cũng làm tăng sức hấp dẫn đầu tư vào các lĩnh vực sản xuất và bán lẻ. Hơn nữa, cơ sở hạ tầng hiện đại tạo điều kiện thuận lợi cho kết nối giao thông và hội nhập hiệu quả vào chuỗi cung ứng toàn cầu.

Tuy nhiên, khung pháp lý chưa hoàn thiện và thiếu nhất quán tạo ra rào cản gia nhập thị trường cho các nhà đầu tư nước ngoài. Chẳng hạn, tình trạng quan liêu phổ biến làm tăng chi phí và kéo dài thời gian, trong khi các hạn chế về sở hữu nước ngoài dẫn đến rủi ro phụ thuộc vào đối tác. Những thách thức phát triển như khoảng cách về kỹ năng cũng gây áp lực lên khả năng tuyển dụng nhân sự.

Việc ước tính ngân sách đầu tư chính xác phụ thuộc vào nhiều yếu tố như loại hình doanh nghiệp, quy mô nhân sự, đặc thù ngành và vị trí địa lý. Trung bình, chi phí thành lập công ty TNHH dao động từ 300-500 triệu đồng, trong khi đó, mức chi phí tối thiểu để đăng ký công ty cổ phần với sự hỗ trợ của nhà cung cấp dịch vụ chuyên nghiệp bắt đầu từ 600 triệu đồng, chưa bao gồm vốn hoạt động dự phòng.

Mở rộng hoạt động sang Việt Nam mang đến cả cơ hội và thách thức. Sự chuẩn bị kỹ lưỡng về mặt hiểu biết các quy định, thuế, tuyển dụng và hậu cần là rất cần thiết. Mặc dù các quy định phức tạp của Việt Nam ban đầu có thể gây khó khăn, nhưng việc tìm hiểu về cấp phép, chính sách và tuân thủ sẽ giúp khai phá tiềm năng thị trường. Hợp tác với các chuyên gia địa phương giúp quá trình thành lập công ty tại Việt Nam diễn ra thuận lợi hơn. Với sự quan tâm và kiên trì, cơ hội tại Việt Nam có thể rất lớn. Việc tận dụng sự hỗ trợ từ các chuyên gia như Talentnet để đảm bảo chất lượng và có được những hiểu biết sâu sắc về thị trường sẽ giúp quá trình thành lập trở nên hợp lý và hiệu quả hơn.