Hợp Đồng Lao Động Tại Việt Nam: Các Yếu Tố Và Điều Khoản Chính

Khi Việt Nam điều chỉnh luật lao động phù hợp với các tiêu chuẩn quốc tế, các công ty trong nước phải tuân thủ một bộ quy định do Bộ luật Lao động quản lý. Khung pháp lý này bao gồm mọi khía cạnh từ ký kết hợp đồng đến chấm dứt hợp đồng. Việc không tuân thủ có thể dẫn đến tranh chấp pháp lý, phạt tài chính và ảnh hưởng tiêu cực đến uy tín, vì vậy doanh nghiệp cần nắm vững Bộ luật Lao động và các quy định về hợp đồng lao động tại Việt Nam.

Các loại hợp đồng lao động tại Việt Nam

Khung pháp lý về hợp đồng lao động tại Việt Nam được thiết kế nhằm đảm bảo tính rõ ràng và an toàn cho cả người sử dụng lao động và người lao động. Có ba loại hợp đồng lao động được công nhận:

• Hợp đồng lao động không xác định thời hạn: Không quy định thời hạn kết thúc hợp đồng.
• Hợp đồng lao động có thời hạn: Có hiệu lực tối đa 36 tháng và có thể được gia hạn nếu người lao động tiếp tục làm việc sau khi hết hạn.
• Hợp đồng lao động theo công việc cụ thể hoặc theo giai đoạn: Áp dụng cho công việc có thời hạn dưới 12 tháng.

Hình thức hợp đồng lao động được quy định bởi Bộ luật Lao động năm 2019, yêu cầu hợp đồng phải được lập thành văn bản, mỗi bên giữ một bản để làm hồ sơ về các điều khoản đã thỏa thuận.

Theo Bộ luật Lao động, hợp đồng lao động có thể ký kết qua hai hình thức:

• Bằng văn bản: Hợp đồng giấy truyền thống với chữ ký của cả hai bên.
• Điện tử: Hợp đồng kỹ thuật số ký kết trực tuyến có giá trị pháp lý tương đương.

Các yếu tố chính của hợp đồng lao động Việt Nam

Khi soạn thảo hợp đồng lao động tại Việt Nam, doanh nghiệp cần lưu ý các yếu tố quan trọng để đảm bảo tuân thủ pháp luật và bảo vệ quyền lợi cho cả người lao động và người sử dụng lao động.

Giờ làm việc, giờ nghỉ giải lao và giờ làm thêm

Bộ luật Lao động Việt Nam quy định các tiêu chuẩn về giờ làm việc và nghỉ ngơi nhằm bảo vệ quyền lợi của người lao động và duy trì cân bằng giữa công việc và cuộc sống:

• Giờ làm việc: Tối đa 8 giờ mỗi ngày hoặc 48 giờ mỗi tuần.
• Giờ nghỉ giải lao: Người lao động được nghỉ giải lao 60 phút khi làm việc liên tục 10 giờ.
• Giờ làm thêm: Giới hạn tối đa 12 giờ trong ngày, 40 giờ mỗi tháng và 300 giờ mỗi năm.

Cơ cấu lương tại Việt Nam

Cơ cấu lương tại Việt Nam được quy định rõ ràng trong Bộ luật Lao động, bao gồm các yêu cầu về mức lương tối thiểu, cách thức trả lương, phụ cấp làm thêm giờ và bảo hiểm xã hội:

• Mức lương tối thiểu: Doanh nghiệp phải tuân thủ mức lương tối thiểu theo quy định tại địa phương.
• Thanh toán lương: Lương phải trả đầy đủ, đúng hạn, thường là hàng tháng, với phiếu lương minh bạch về lương cơ bản, khấu trừ và tiền làm thêm.
• Tiền lương làm thêm giờ: Phải cao hơn lương bình thường, tùy thuộc vào thời gian làm thêm (ngày thường, cuối tuần, hoặc ngày lễ).
• Đóng bảo hiểm xã hội: Cả người sử dụng lao động và người lao động phải đóng góp vào quỹ bảo hiểm xã hội theo quy định.

Chấm dứt, trợ cấp thôi việc và thanh toán khi chấm dứt hợp đồng

Chấm dứt hợp đồng, trợ cấp thôi việc và thanh toán cuối cùng là những yếu tố quan trọng trong quan hệ lao động tại Việt Nam. Bộ luật Lao động quy định thủ tục chấm dứt hợp đồng, tính toán trợ cấp thôi việc và thanh toán các khoản nợ khi kết thúc hợp đồng lao động.

• Chấm dứt việc làm: Hợp đồng có thể kết thúc theo thỏa thuận chung giữa hai bên. Người lao động có quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng, trong khi người sử dụng lao động chỉ có thể thực hiện điều này trong các trường hợp cụ thể theo quy định của Bộ luật Lao động, kèm theo thông báo trước và trợ cấp thôi việc.
• Trợ cấp thôi việc: Doanh nghiệp bắt buộc phải trả trợ cấp thôi việc khi hợp đồng chấm dứt, trừ các trường hợp người lao động tự ý từ chức mà không có lý do hợp lệ hoặc bị sa thải vì kỷ luật. Trợ cấp này thường được tính theo mức nửa tháng lương cho mỗi năm làm việc.
• Thanh toán khi chấm dứt hợp đồng: Người sử dụng lao động phải thanh toán đầy đủ các khoản nợ cho người lao động, bao gồm lương, phúc lợi và trợ cấp thôi việc, trong vòng 7 ngày kể từ khi hợp đồng chấm dứt. Nếu người sử dụng lao động đơn phương chấm dứt mà không thông báo hợp lệ, họ phải bồi thường ít nhất hai tháng lương.

Tuổi nghỉ hưu

Theo Bộ luật Lao động 2019, tuổi nghỉ hưu của nam và nữ tại Việt Nam được tăng dần. Bắt đầu từ năm 2021, tuổi nghỉ hưu là 60 tuổi 3 tháng với nam và 55 tuổi 4 tháng với nữ, và tăng hàng năm 3 tháng cho nam và 4 tháng cho nữ. Đến năm 2024, nam sẽ nghỉ hưu ở tuổi 61 và nữ ở tuổi 56 và 4 tháng. Theo lộ trình này, tuổi nghỉ hưu của nam sẽ đạt 62 vào năm 2028 và của nữ là 60 vào năm 2035.

Đối với những công việc được coi là nặng nhọc, độc hại hoặc nguy hiểm, hoặc đối với người lao động bị suy giảm khả năng lao động, tuổi nghỉ hưu có thể sớm hơn từ 5 đến 10 năm so với tuổi tiêu chuẩn, tùy vào từng hoàn cảnh cụ thể.

Tuyển dụng nhân viên nước ngoài

Nhân viên nước ngoài làm việc tại Việt Nam thường cần giấy phép lao động để hợp pháp hóa việc làm. Hợp đồng lao động cho nhân viên nước ngoài không được kéo dài quá thời hạn của giấy phép lao động, thường tối đa 2 năm, nhưng có thể ký nhiều hợp đồng lao động xác định thời hạn liên tiếp.

Các điều khoản bổ sung theo Bộ luật Lao động Việt Nam

Ngoài các yếu tố chính, Bộ luật Lao động Việt Nam còn bao gồm một số điều khoản bổ sung mà cả người sử dụng lao động và người lao động cần lưu ý:

Mức lương

Người sử dụng lao động phải xây dựng thang lương, bảng lương và định mức năng suất để làm cơ sở cho việc tuyển dụng và trả lương. Lương phải được trả đầy đủ và đúng hạn, kèm phiếu lương chi tiết về thu nhập và các khoản khấu trừ.

Phân biệt đối xử

Bộ luật Lao động cấm mọi hình thức phân biệt đối xử dựa trên chủng tộc, quốc tịch, dân tộc, giới tính, tuổi tác, tình trạng hôn nhân, tôn giáo, khuyết tật, nhiễm HIV, và các yếu tố khác.

Quấy rối tình dục

Quấy rối tình dục tại nơi làm việc là bất kỳ hành vi tình dục nào trái ý muốn của người bị tác động. Người sử dụng lao động có trách nhiệm ngăn ngừa và giải quyết các trường hợp quấy rối, đảm bảo môi trường làm việc an toàn.

Giám sát lao động

Các tổ chức công đoàn cùng với cơ quan nhà nước có thẩm quyền giám sát việc thực hiện luật lao động, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người lao động, và hỗ trợ duy trì quan hệ lao động hài hòa, ổn định.

Lao động nữ

Bộ luật Lao động cấm lao động nữ làm việc ban đêm, làm thêm giờ hoặc đi công tác xa trong một số điều kiện liên quan đến thai sản và nuôi con nhỏ. Phụ nữ nuôi con dưới 12 tháng tuổi được nghỉ giải lao 60 phút mỗi ngày trong giờ làm việc và vẫn được hưởng nguyên lương.

Bộ luật Lao động mới nhất năm 2021 tại Việt Nam đánh dấu bước tiến quan trọng trong việc hiện đại hóa các quy định lao động của đất nước. Kết hợp các thông lệ quốc tế tốt nhất và đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của cả người lao động và người sử dụng lao động, bộ luật này hướng tới cân bằng giữa phát triển kinh doanh và bảo vệ quyền lợi người lao động.

Trong bối cảnh pháp lý phức tạp của hoạt động nhân sự, các doanh nghiệp cần hợp tác với các chuyên gia pháp lý giàu kinh nghiệm để có được sự hướng dẫn và hỗ trợ chuyên nghiệp. Với chuyên môn sâu rộng và thành tích đáng tin cậy, Talentnet là đối tác lý tưởng giúp doanh nghiệp soạn thảo hợp đồng lao động tuân thủ quy định tại Việt Nam, quản lý quan hệ nhân viên và chủ động đón đầu những thay đổi về luật pháp. Tận dụng các dịch vụ tuân thủ của Talentnet, các công ty có thể tập trung vào hoạt động cốt lõi của mình trong khi vẫn đảm bảo môi trường làm việc công bằng và hợp pháp.